Mediat ruse kanë kthyer sytë nga Shqipëria. Ambasadori rus në Tiranë, Alexey Anatolyevich, ka dhënë një intervistë për Ria Novosti, e cila më pas ka gjetur pasqyrim edhe te Sputinik, ku ka folur mbi raportet që ka me qeverinë shqiptare.
Në intervistën e tij kanë qenë jo të pakta kritikat dhe parlajmërimet. Ai flet që nga kritikat që bën politika shqiptare ndaj Rusisë, te sanksionet, baza e Kuçovës dhe deri te raportet me SHBA-BE.
Madje sipas tij, Shqipëria po bën gabim që lejon të “tërhiqet prej hunde” nga Brukseli dhe Uashingtoni. Po ashtu ka pasur kërcënime sa i takon”rusofobisë”.
Intervista
Pyetje: Alexey Anatolyevich, në qershor Presidenti rus Vladimir Putin ju emëroi Ambasador në Shqipëri, më parë ishit zëvendësdrejtor i departamentit të shtypit dhe informacionit të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe më herët keni punuar në Misionin e Përhershëm Rus në NATO. Cilat janë detyrat kryesore në situatën aktuale që keni përballë këtu si shef i misionit tonë diplomatik në Tiranë?
“Ndër detyrat kryesore të çdo ambasade dhe çdo ambasadori të Rusisë është mbrojtja e interesave të shtetit tonë dhe promovimi i zhvillimit të lidhjeve dhe bashkëpunimit me vendin pritës. Vitet e fundit, për fat të keq, dialogu normal politik dhe diplomatik me Tiranën ka ngecur. Megjithatë, ne vazhdojmë të mbajmë kontakte me figura kulturore, përfaqësues të organizatave të biznesit dhe fetare, komunitetin gazetaresk të vendit dhe anëtarë të Shoqërisë së Miqësisë Shqipëri-Rusi. Ne përpiqemi të tërheqim të rinjtë vendas në ngjarjet kulturore dhe humanitare të organizuara në sheshin e misionit diplomatik dhe në vendin tonë.
Përveç kësaj, ne sjellim për publikun shqiptar informacion objektiv për Rusinë, politikën e saj dhe thelbin e asaj që po ndodh në botë. Ne e bëjmë këtë përmes llogarive tona në rrjetet sociale, si dhe përmes mediave shqiptare në rastet kur ka një mundësi për të përcjellë këndvështrimin tonë tek audienca e padeformuar. Vërehet një rritje graduale e kërkesës nga shqiptarët e thjeshtë për pasqyrim objektiv të tablosë botërore.
Sigurisht, ne i kushtojmë vëmendje të konsiderueshme mbrojtjes së interesave dhe të drejtave të shtetasve rusë që banojnë përkohësisht ose përgjithmonë në Shqipëri. Vetëm në regjistrin konsullor të misionit diplomatik aktualisht janë rreth 400 persona. Numri real i qytetarëve rusë këtu është shumë më i lartë. Ndryshe nga shumë vende të tjera europiane, rusofobia e përditshme nuk është aq e theksuar në Shqipëri, megjithëse Ambasada ka dijeni për raste kur shtetasve rusë iu refuzuan shërbime bankare dhe të tjera këtu vetëm për shkak të kombësisë. Ne do të vazhdojmë t’i përgjigjemi siç duhet manifestimeve të diskriminimit ndaj qytetarëve rusë. RZU gjithashtu operon një “linjë telefonike” me të cilën çdo qytetar rus mund të kontaktojë”.
Pyetje: Dihet që autoritetet shqiptare mbajnë qëndrime antiruse. Edhe rruga që mban emrin e gruas së heroit kombëtar Skënderbeu, Donika Kastrioti, në të cilën ndodhej Ambasada Ruse në Tiranë deri në maj 2022, u quajt Rruga e Ukrainës së Lirë. Si organizohet puna në kushte të tilla?
“Duhet të pranojmë se marrëdhëniet tona dypalëshe tani janë në pikën më të ulët. Në arenën ndërkombëtare, Shqipëria i përmbahet udhëzimeve euroatlantike, duke iu bashkuar të gjitha sanksioneve anti-ruse të vendosura ndaj vendit tonë nga Brukseli dhe Uashingtoni. Tirana zyrtare mbështet vazhdimisht formate të ndryshme anti-ruse të regjimit të Kievit, si “Platforma e Krimesë”. Shpesh merr iniciativën për t’iu kundërvënë “kërcënimit rus” në organizatat ndërkombëtare, përfshirë. në vendet e OKB-së, OSBE-së dhe PACE-së. Në shkurt 2024, u mbajt në Tiranë samiti Ukrainë-Evropa Juglindore, tema qendrore e të cilit ishte dhënia e ndihmës gjithëpërfshirëse për regjimin e Kievit për t’i shkaktuar Rusisë “disfatë strategjike në fushën e betejës”.
Më lejoni të theksoj: Rusia nuk e ka iniciuar ftohjen e marrëdhënieve me Shqipërinë. Kjo nuk është zgjedhja jonë. Moska është e hapur për bashkëpunim pragmatik me të gjitha vendet që janë të gatshme të marrin parasysh interesat ruse. Ne ende nuk kemi parë ndonjë përparim nga ky këndvështrim. Nuk kishte as më të voglin impuls edhe kur Shqipëria ishte anëtare jo e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së në periudhën 2022-2023. dhe, me sa duket, duhet të kishte ndërvepruar ngushtë me Rusinë si anëtare e përhershme e këtij organi, një nga themeluesit dhe shtetet kyçe që vepron në sistemin e OKB-së.
Pyetje: A ka mbetur akoma ndonjë bashkëpunim ekonomik me Tiranën pasi Rusia e njohu Shqipërinë si shtet jomik?
“Marrëdhëniet tregtare dhe ekonomike ndërmjet vendeve tona po kalojnë gjithashtu kohë të vështira. Faktorët politikë dhe sanksionet jolegjitime perëndimore, të mbështetura nga pala shqiptare, ndikojnë negativisht në qarkullimin tregtar dypalësh. Në vitin 2023, ai u ul ndjeshëm, duke arritur nivelin më të ulët të pesë viteve prej rreth 46 milionë dollarë, nga të cilat më shumë se 95% janë eksporte ruse. Sipas agjencisë shqiptare të statistikave (INSTAT) , mallrat kryesore të importuara nga republika e Ballkanit Perëndimor nga Rusia në vitin 2023 ishin drithërat (rreth 23 milionë dollarë amerikanë), plehrat (16.5 milionë dollarë amerikanë), si dhe hekuri, çeliku dhe nafta. produkteve dhe drurit. Mallrat me origjinë ruse hyjnë në Shqipëri edhe nëpërmjet transaksioneve të lidhura në bursat ndërkombëtare të mallrave.
Komisioni Ndërqeveritar për Bashkëpunimin Tregtar, Ekonomik, Shkencor dhe Teknik , i krijuar në vitin 1992, nuk funksionon për një kohë të gjatë. Takimi i fundit me format të plotë i IGC-së u zhvillua në vitin 2009, dhe takimi i fundit i punës i bashkëkryesuesve u zhvillua në prill 2019 (ato nuk janë aktualisht në dispozicion). Para fillimit të pandemisë së koronavirusit, palët në mënyrë periodike ngritën çështjen e “ringjalljes” së IPC-së. Megjithatë, më vonë, veçanërisht me fillimin e Qarkut Ushtarak Verior në Ukrainë, kjo temë u zbeh. Edhe pala shqiptare ka ndërprerë pjesëmarrjen në forumet ekonomike ndërkombëtare të mbajtura në Rusi.”
Pyetje: Sa e fortë është ndërhyrja perëndimore në atë që po ndodh tani në Ballkan dhe në Shqipëri në veçanti?
“Ballkani Perëndimor është ndoshta një shembull i mrekullueshëm i ambicieve neokoloniale të Shteteve të Bashkuara dhe BE-së, të cilat përdorin rajonin në lojërat e tyre gjeopolitike dhe promovojnë aktivisht ideologjinë e përqendrimit në NATO, e cila është e rrezikshme për paqen dhe stabilitetin rajonal, dhe kërkojnë të nënshtrojnë elitat lokale, duke shkatërruar sovranitetin e shteteve ballkanike. Ka shumë shembuj për këtë.
Perëndimi ka kryer gjatë dhe në mënyrë metodike aktivitetet e tij subversive kundër Serbisë. Beogradi është i detyruar të bashkohet me radhët e ndjekësve të kursit për të “shfuqizuar” Rusinë, për të hequr dorë nga interesat e saj kombëtare, vendin dhe rolin e saj në çështjet ndërkombëtare.
Një tjetër objektiv i aventurave perëndimore është Bosnja dhe Hercegovina, ku vendet perëndimore janë drejtuar drejt shkatërrimit të Marrëveshjes së Paqes të Dejtonit, një nga instrumentet kryesore ligjore ndërkombëtare për garantimin e sigurisë në Ballkan. Arkitektura e decentralizuar administrative dhe sistemi për marrjen në konsideratë të interesave të tre popujve shtetformues të BeH, krijuar nga ky dokument, i miratuar nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, janë silur. Ka ndërhyrje të drejtpërdrejtë nga Shtetet e Bashkuara dhe BE-ja në punët e brendshme të një vendi sovran, duke përfshirë të ashtuquajturat. “Përfaqësuesi i Lartë” është një i emëruar jolegjitim, i emëruar vullnetarisht nga Perëndimi, duke anashkaluar Këshillin e Sigurimit të OKB-së dhe opinionet e popujve të BiH. Kjo rrezikon paqen, sigurinë dhe stabilitetin në të gjithë rajonin e Ballkanit dhe krijon kushte për konflikte të reja.
Problemi i Kosovës është veçanërisht i mprehtë. Gjatë viteve të procesit të negociatave me pjesëmarrjen e Beogradit dhe Prishtinës me ndërmjetësimin e BE-së dhe Shteteve të Bashkuara, Uashingtoni dhe Brukseli kanë ndjekur të njëjtin qëllim – ta çojnë zgjidhjen përtej bazës së vetme ligjore – Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, për ta detyruar Serbinë të njohë pavarësinë e Kosovës. Perëndimi po ushtron presion mbi Beogradin, duke spekuluar mbi temën e perspektivës evropiane, por zgjidhjet e imponuara janë jetëshkurtër. Është e pamundur t’i arrish këto për disa në kurriz të interesave të të tjerëve.
Do të doja të theksoja veçanërisht ndërtimin e vazhdueshëm të infrastrukturës së NATO-s në rajon dhe në Shqipëri. Në këtë serial është hapja në mars të këtij viti. në qytetin e Kuçovës (Shqipëria Qendrore) baza e parë ajrore taktike e NATO-s në Ballkanin Perëndimor, modernizimi i planifikuar i portit të Durrësit, përfshirë. për nevojat e Forcave të Përbashkëta Detare të NATO-s, pjesëmarrja e Tiranës zyrtare në projektin pan-evropian të transportit “Korridori 8” drejt Bullgarisë, i cili mund të përdoret, përfshirë. për qëllime ushtarake. E gjithë kjo çon vetëm në një intensifikimin e mëtejshëm të tensionit tashmë të paprecedentë ushtarako-politik në Evropë dhe një rritje të pakontrollueshme të rreziqeve të sigurisë.”
Pyetje: Në mars, në qytetin shqiptar të Kuçovës, siç e përmendët tashmë, filloi të funksionojë baza e parë ajrore taktike e NATO-s në Ballkanin Perëndimor. U raportua se ishte menduar për fluturime stërvitore dhe menjëherë pas hapjes së tij F -16 u ulën në të. A mund të akomodojë avionët luftarakë F -16 për Ukrainën? A janë të trajnuar pilotët ukrainas për të? Nëse po, sa pilotë janë trajnuar?
“Aktualisht, në bazën ajrore të Kuçovës janë vendosur tre mjete ajrore pa pilot Bayraktar-TB2, të blera nga Turqia. Modernizimi i objektit vazhdon. Është planifikuar që fusha ajrore të përdoret si bazë ndihmëse për aviacionin taktik të Forcave të Përbashkëta Ajrore të NATO-s. Nga sot nuk flitet për përfshirjen e tij në listën e objekteve të aleancës ku mund të organizohet trajnimi i pilotëve luftarakë F-16 për Ukrainën, me sa dimë, ashtu siç nuk ka gjuajtës F-16 këtu.”
Pyetje: Ish-ministri i Mbrojtjes Niko Pelesi raportoi në mars se UAV-ja Bayraktar kishte mbërritur në Shqipëri. Ndërkohë, në shkurt, Shqipëria dhe Ukraina nënshkruan një marrëveshje miqësie dhe bashkëpunimi. V. Zelensky dhe E. Rama diskutuan për mundësitë e prodhimit të përbashkët të armëve. A e dini se çfarë armësh prodhon Shqipëria bashkë me Ukrainën? A përfshihen bajraktarët në numrin e tyre?
“Në të vërtetë, pala shqiptare është e përfshirë në dhënien e ndihmës ushtarako-teknike për regjimin e Kievit. Shqipëria e furnizon Ukrainën kryesisht me armë të lehta, municione, si dhe automjete për qëllime të ndryshme. Në një kontekst më të gjerë, qeveria e vendit po shqyrton gjithashtu çështjen e restaurimit të një numri objektesh të prodhimit ushtarak të ndërtuara këtu në gjysmën e dytë të shekullit të njëzetë, të cilat mund të përdoren për prodhimin e municioneve në interes të regjimit të Kievit. Informacion për prodhimin e përbashkët të armëve nga Shqipëria dhe Ukraina, përfshirë. Ne nuk kemi UAV Bayraktar.”
Pyetje: Sa refugjatë nga Ukraina janë aktualisht në Shqipëri? Si sillen autoritetet shqiptare me burrat ukrainas në moshë ushtarake?
“Sipas Organizatës Ndërkombëtare për Migracionin, në muajt e parë të konfliktit, në Shqipëri kanë mbërritur rreth 32 mijë shtetas ukrainas. Më pas, numri i tyre u ul ndjeshëm; Në mars të këtij viti. Me vendim të qeverisë shqiptare, periudha e lejuar e qëndrimit të shtetasve ukrainas në vend pa pasur nevojë për leje qëndrimi u zgjat edhe për një vit – deri në pranverën e vitit 2025. Autoritetet shqiptare nuk po marrin asnjë masë ndaj burrave ukrainas të mosha ushtarake.”
Pyetje: Sipas informacioneve tuaja, si janë gjendja e negociatave të anëtarësimit të Shqipërisë në BE? Si i vlerësoni perspektivat e anëtarësimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian? Kur mund të ndodhë kjo? A ka ndonjë pengesë të dukshme politike apo ekonomike në rrugën e vendit drejt BE-së?
“Integrimi europian mbetet një drejtim kyç i politikës së jashtme dhe, në shumë aspekte, të brendshme të Shqipërisë. Pamja është e zakonshme për Ballkanin Perëndimor. Kjo temë përdoret nga Brukseli dhe Uashingtoni si pretekst për të vendosur kontroll mbi sistemet politike dhe ekonomitë e vendeve të rajonit, si dhe për të manipuluar ndjenjat publike. Shumë qytetarë i lidhin shpresat e tyre në një standard të përmirësuar jetese në anëtarësimin e premtuar në Bashkimin Evropian. Megjithatë, për shumë vite ata, në fakt, janë “kapur prej hunde”. Shqipëria ka pasur statusin e kandidatit për anëtarësim në BE që nga viti 2014, negociatat kanë nisur zyrtarisht në vitin 2022, por në thelb janë në bllokim.
Në maj të vitit 2024, qeveria shqiptare u përpoq t’i jepte një shtysë të re këtij procesi, duke shpallur fillimin e një etape të re në luftën kundër korrupsionit në vend dhe përshpejtimin e reformës në drejtësi në dritën e dëshirës së Shqipërisë për t’u bërë anëtare e plotë e Bashkimit Evropian. deri në vitin 2030. Disa vëzhgues politikë e konsiderojnë këtë datë si shumë optimiste. Sipas mendimit tonë, dinamika e integrimit të Shqipërisë në BE do të vazhdojë të përcaktohet nga Brukseli, në radhë të parë nga objektivat e tij strategjikë. Dhe këtu interesat e perëndimorëve dhe shqiptarëve nuk përkojnë gjithmonë. Për shembull, në sfondin e stagnimit të procesit integrues të Shqipërisë, e cila prej dhjetë vitesh po kryen të gjitha reformat në shkallë të gjerë që i janë përshkruar, në dhjetor 2023, për arsye thjesht politike, u mor vendimi për nisjen e negociatave. për anëtarësimin në BE për Ukrainën dhe Moldavinë, të cilat ishin krejtësisht të papërgatitura për ta.”
Pyetje: A ka mundësi të flitet për një lloj bashkëpunimi mes Moskës dhe Tiranës në sferën kulturore dhe humanitare, a ka një perspektivë për turizmin rus në bregdetin shqiptar të Adriatikut?
“Me fillimin e Qarkut Ushtarak Verior Rus në Ukrainë dhe aderimit të Shqipërisë në sanksionet e paligjshme anti-ruse, bashkëpunimi kulturor dhe humanitar u hodh. Propozimet e Ambasadës në këtë fushë janë injoruar si nga Ministria e Kulturës së Shqipërisë, ashtu edhe nga organizatorët joshtetërorë të festivaleve dhe eventeve të ndryshme që zhvillohen në vend, të cilët në të kaluarën kanë shfaqur një interes të madh për kulturën ruse dhe kanë bashkëpunuar aktivisht me artin rus. grupe dhe interpretues.
Pavarësisht kësaj, shumica e popullsisë së vendit, veçanërisht brezi i vjetër, mbetet i interesuar për kulturën ruse. Kështu, në Teatrin Kombëtar të Operës dhe Baletit në Tiranë dhe në ambiente të tjera mbahen koncerte muzikore në shtëpi të plota, gjatë të cilave muzikantë interpretojnë vepra të P.I Tchaikovsky, N.A. Rimsky-Korsakov dhe kompozitorëve të tjerë të famshëm. Repertori i trupave të baletit shqiptar përfshin prodhime të tilla si “Liqeni i Mjellmave”, “Arrëthyesi” etj.
Interesi për të mësuar gjuhën ruse mbetet. Ashtu si më parë, aplikantët shqiptarë janë ende duke u rekrutuar çdo vit për të marrë bursa nga Qeveria e Federatës Ruse për arsim falas në universitetet kryesore ruse.
Sa i përket turizmit, një nga fushat më premtuese të bashkëpunimit tonë dypalësh deri vonë, po ashtu po pëson rënie. Pavarësisht dëshirës së deklaruar të Agjencisë Kombëtare Shqiptare të Turizmit për të tërhequr sa më shumë turistë të huaj, vendimi i Tiranës zyrtare për mbylljen e hapësirës ajrore për avionët rusë pas fillimit të SVO-së, si dhe refuzimi për t’u pajisur me vizë shtetasve rusë. -regjimi pa pagesë për periudhën e sezonit turistik (maj-shtator) ka sjellë një reduktim të ndjeshëm të fluksit turistik. Për momentin nuk ka perspektivë për rinovimin e regjimit pa viza për qytetarët rusë gjatë sezonit turistik për shkak të faktorëve të njohur politikë.”
Pyetje: Në disa vende të Ballkanit vërehet një fuqizim i dukshëm i forcave politike që mbrojnë normalizimin e marrëdhënieve me Rusinë. A ka tendenca të tilla në Shqipëri, a mund të vijnë në pushtet?
“Sot në Shqipëri nuk ka forca politike që mund të mbronin hapur normalizimin e marrëdhënieve me Rusinë. Arsyeja për këtë është frika e rënies nën një breshëri kritikash dhe etiketimit si “agjent rus”. Disa politikanë shqiptarë dhe publicistë vendas të përfshirë në politikën e brendshme përdorin çdo mundësi, veçanërisht gjatë fushatave zgjedhore, për të fajësuar Rusinë dhe Kremlinin për të gjitha problemet në rajon dhe në botë dhe të zbulojnë “gjurmën ruse” nga hiçi. Vendi ynë akuzohet pa prova jo vetëm për financim të mediave të huaja dhe partive politike, por edhe për përpjekje për të ndikuar në proceset zgjedhore. Thuhet shumë për dëshirën imagjinare të Moskës për të destabilizuar situatën në Ballkan, për të hapur, thonë ata, një “front të dytë” këtu për të larguar vëmendjen e NATO-s nga konflikti në Ukrainë. Deri më tani, ne nuk shohim ndonjë perspektivë për ndryshimin e kursit ndaj Rusisë.”
