Një nga etërit themelues të Shteteve të Bashkuara dhe ministri i parë i financave nga viti 1789, Alexander Hamilton, vendosi një sërë tarifash për të gjitha produktet e importuara nga e gjithë bota nga shteti i atëhershëm i Amerikës.
Dhe për mbështetësit e Donald Trump, të emocionuar nga fitoret e tij primare, tarifat e Hamilton nuk ishin aspak të ndryshme nga ato të ish-presidentit dhe ndoshta të ardhshëm të SHBA-së në vitin 2025.
“Tarifat janë një burim vendimtar për një komb, ato veprojnë si një digë kundër importeve dhe inkurajojnë prodhimin vendas,” argumentoi së fundmi Wall Street Journal, duke cituar deficitin tregtar të vlerësuar vitin e kaluar si provë e domosdoshmërisë së tarifave.
Në Evropë, megjithatë, shqetësimi për efektet që do të ketë në Bashkimin Europian dhe ekonominë e tij prej 16 trilionë dollarë për një mandat të dytë Trump është i përhapur dhe Bashkimi Europian ka filluar të përgatitet për një përsëritje të luftës tregtare me Uashingtonin.
Arsyet, nga njëra anë, janë varësia e madhe e ekonomive europiane nga tregtia dhe, nga ana tjetër, rëndësia e veçantë e lidhjeve tregtare dhe ekonomike të Bashkimit Evropian me superfuqitë si Shtetet e Bashkuara që mbeten burimi numër një i investimeve të huaja direkte për Bashkimin Europian, me tregtinë dypalëshe që arriti në 1.3 trilion dollarë në vitin 2022.
Gjatë mandatit, sipas disa mediave amerikane të “mandatit të parë” të Donald Trump, marrëdhëniet tregtare mes Bashkimit Eiropian dhe Shteteve të Bashkuara hynë në një kurs krize për shkak të tarifave që ai vendosi për produktet europiane të çelikut dhe aluminit.
Më pas provokoi hakmarrjen e BE-së, me tarifa për mallrat amerikane me vlerë 3 miliardë dollarë, përfshirë motoçikletat e njohura Harley-Davidson dhe uiski.
“Le të përgatitemi për mundësinë e vendosjes së tarifave ndaj nesh, për vendime potencialisht të vështira që do të jenë të paparashikueshme.
Le të jemi të fortë”.
Me këto fjalë, presidentja e Bankës Qendrore Europiane, Christine Lagarde, shprehu shqetësimin e saj pak ditë më parë se çfarë nënkupton një mandat i dytë i Trump në Shtëpinë e Bardhë.
Sot dhe pas tre vitesh në “stolin” e politikës, Donald Trump duket edhe më agresiv dhe veçanërisht më shqetësuese janë njoftimet e tij në lidhje me politikën e tij tregtare.
Ai deklaroi se do të vendosë një taksë të vetme prej 10% për të gjitha importet pa përjashtim, pra edhe për produktet europiane, ndërsa planifikon të hakmerret ndaj taksave dixhitale të vendosura nga BE, në gjigantët teknologjikë amerikanë.
Shtetet e Bashkuara mbeten burimi numër një i investimeve të huaja direkte për Bashkimin Europian.
Siç zbuloi kohët e fundit këshilltari i tij ekonomik, Stephen Moore, Trump është i pakënaqur që Europa nuk është rreshtuar me Uashingtonin drejtpërdrejt kundër Kinës dhe “po përdor tarifat si një taktikë negociuese për të detyruar vendet e tjera t’i shërbejnë interesave të SHBA”.
Duke pasur përvojë të hidhur nga politikat e Donald Trump, Lagarde foli pak ditë më parë si për mediat amerikane si CNN, ashtu edhe për mediat franceze si televizioni France 2.
“Mjafton të shikosh tarifat që ai vendosi, mjafton të shikosh angazhimet në Aleancën e Atlantikut të Veriut, mjafton të shikosh betejën kundër ndryshimeve klimatike”, theksoi Lagarde dhe nënvizoi se gjatë mandatit të Trump në këto tre fusha interesat amerikane nuk shkonin paralelisht me interesat e Europës”.
Në të njëjtën kohë, presidentja e BQE-së shprehu mendimin e saj se si duhet të jetë mbrojtja e Kontinentit të Vjetër, duke theksuar se mënyra më e mirë për të mbrojtur Europën kundër një Trumpi edhe më agresiv nuk është gjë tjetër veçse forcimi i tregut të përbashkët europian.
“Përfitimet e një tregu vërtet të vetëm janë të mëdha”, nënvizoi ai dhe shtoi se “ne duhet të ecim në këtë drejtim pasi kështu ecën Europa dhe sidomos kur kërcënohet”.
Ai gjithashtu nënvizoi se BE duhet të promovojë integrimin e tregjeve të saj financiare në mënyrë që t’ua lehtësojë kompanive të vogla mbledhjen e kapitalit të nevojshëm, në mënyrë që të “inkurajojë inovacionin”, ndërsa propozoi krijimin e një sistemi të përbashkët të njohjes uniforme të formimit profesional në të gjithë BE-në.
Në të njëjtën kohë, zyrtarë të tjerë europianë kundërshtojnë një qasje diplomatike që synon shmangien e konflikti frontal me SHBA.
Midis tyre është Ministrja e Jashtme gjermane Analena Burbock, e cila tashmë është përpjekur të kontaktojë me republikanët dhe në shtator udhëtoi në Teksas dhe Uashington ku u takua me mbështetësit e Trump. Duke folur për Bloomberg muaj më parë, ajo deklaroi se BE duhet të jetë e gatshme të punojë me Trump.
Në fund të fundit, është fakt se kur bëhet fjalë për politikën tregtare, ndryshimi midis Donald Trump dhe Joe Biden është më shumë në stil.
Presidenti aktual i SHBA është më i butë në shprehjet e tij dhe flet me tone pajtuese, por ka mbajtur në vend shumicën e tarifave të Trump dhe qasjen e tij të përgjithshme “Amerika e para”.
Është ndoshta shumë më e dëmshme dhe e rrezikshme për Evropën e ashtuquajtura paketë e Bidenit, paketa e subvencioneve dhe lehtësimit të taksave prej 390 miliardë dollarësh, që Uashingtoni ua ofron të gjitha kompanive që kanë plane për tranzicionin e gjelbër, por me kusht që të investojnë brenda SHBA-së. Me këtë, Uashingtoni po josh bizneset europiane në territorin e superfuqive dhe BE-ja, duke luftuar për të konkurruar në një fushë loje të barabartë.
Donald Trump po përsërit retorikën e tij të njohur, atë me të cilën u zgjodh në vitin 2016 dhe që është dëshmuar kryesisht të jetë një mashtrim.
Duke përsëritur deklaratat e Trump, Stephen Cheung, kreu i fushatës së tij zgjedhore ka theksuar se ish-presidenti i SHBA-së “ka ndërmend të përdorë të gjitha armët në dispozicion për të mbrojtur punëtorët amerikanë, qofshin ata të punësuar në industrinë e automobilave apo në fabrikat e çelikut, ose në teknologji osë nëse janë fermerë.
Kur Donald Trump ishte në krye të superfuqisë, BE-ja pati fat dhe shmangi skenarin më të keq për marrëdhëniet tregtare midis dy anëve të Atlantikut: një luftë e plotë tregtare që përfshin industrinë e automjeteve.
Ai e shmangu falë ndërhyrjes së lobeve të biznesit, por edhe të shumë republikanëve, të cilët nuk ishin në anën e Trump. Duke folur për Bloomberg, megjithatë, vëzhguesit e zhvillimeve politike në SHBA kanë paralajmëruar se Europa mund të mos jetë aq me fat këtë herë.
Kritikët e Trump në Capitol Hill, shkurt republikanët e moderuar, janë hequr nga skena qendrore politike. Robert Lighthize, i cili kishte mbrojtur tarifat si Përfaqësues Tregtar i SHBA-së në administratën Trump, vazhdon ta këshillojë atë për çështjet tregtare.
Dhe ndërsa ai u ka thënë miqve se nuk dëshiron të shërbejë përsëri si Përfaqësues Tregtar i SHBA-së, shumë nga aleatët e Trump besojnë se ai mund të bëhet një shef i shkëlqyer i stafit të Shtëpisë së Bardhë.
Përveç Lighthizer, Trump ka një staf këshilltarësh tregtarë dhe ekonomikë që e këshillojnë atë për çështje më gjerësisht.
Midis tyre janë Larry Kudloë, ish-kreu i Këshillit Ekonomik Kombëtar, gjithashtu ekonomisti konservator Art Laffer dhe Kevin Hassett, i cili ishte në krye të Këshillit të Këshilltarëve Ekonomikë të Shtëpisë së Bardhë nën Trump.
E në të njëjtën kohë mban kontakte të ngushta me një grup miqsh të vjetër, zakonisht biznesmenë, të cilët e informojnë dhe kultivojnë instinktet e tij për ekonominë.
Në funksion të rizgjedhjes së tij të mundshme, Donald Trump po kërcënon BE-në. duke vendosur tarifa uniforme për të gjitha produktet europiane dhe duke u hakmarrë ndaj taksave dixhitale.
Megjithatë, ai e ka paralajmëruar atë që në mandatin e tij të parë se ” duhet të kuptojë se nëse Europa sulmohet, SHBA-të nuk do të vijnë kurrë për ta ndihmuar dhe mbështetur”.
Duke komentuar kërcënimet e Donald Trump dhe qartësisht e shqetësuar për mundësinë e rizgjedhjes së ish-presidentit të paparashikueshëm të SHBA-së, presidentja e BQE-së, Christine Lagarde, theksoi pak ditë më parë se “po të shohim se çfarë ndodhi kur ai ishte president i SHBA-së, ne e kuptojmë se do të ketë kërcënime dhe çështje për të cilat ne europianët duhet të jemi të përgatitur”.
Në një artikull të botuar nga Këshilli Europian për Marrëdhëniet me Jashtë ish-kryeministri i Suedisë, Carl Bildt parashikoi pasoja të thella dhe globale nga rizgjedhja e Donald Trump dhe në veçanti se SHBA do të braktisë politikën klimatike, do të rrisë investimet në karburantet fosile, dhe do të forcojë bashkëpunimin me Putin dhe Orban, ndërsa luftërat tregtare do të intensifikohen.”
